Podsumowanie konferencji NOVKOL 2023

W dniach 29 listopada – 1 grudnia 2023 r. Zakopane ponownie stało się miejscem spotkania ekspertów z sektora kolejowego, którzy omawiali kluczowe kwestie branżowe. XXII Konferencja Naukowo-Techniczna NOVKOL, zorganizowana przez krakowski oddział SITK, skupiła się na najnowszych technologiach i systemach zarządzania w transporcie szynowym, stanowiąc doskonałą okazję do wymiany wiedzy i doświadczeń między liderami firm dostarczających najwyższej jakości rozwiązania dla kolejnictwa. Program konferencji obfitował w liczne panele dyskusyjne i debaty, obejmując szeroki zakres tematyczny od projektowania, budowy i utrzymania infrastruktury, przez sprawy taboru i bezpieczeństwa, aż po cyfryzację i transformację energetyczną w sektorze kolejowym. Tematy poruszone podczas wydarzenia stworzyły platformę do oceny bieżącego stanu kolejnictwa, analizy prowadzonych inwestycji, identyfikacji obszarów wymagających systemowych zmian, a także określenia kierunków rozwoju. Nie zabrakło również prezentacji najnowszych rozwiązań, sprzętu czy terenowej wizyty techniczno-naukowej na przebudowywanej przez Grupę ZUE stacji Zakopane.

Bezpieczeństwo na modernizowanych liniach kolejowych – Automatyczne Systemy Ostrzegania

Zapewnienie ciągłości ruchu kolejowego w trakcie prac modernizacyjnych stanowi kluczowe wyzwanie. Całkowite wyłączenie trasy i tymczasowe zawieszanie połączeń między stacjami jest ostatecznością. Podczas realizacji inwestycji priorytetem jest zagwarantowanie bezpieczeństwa, zarówno dla pracowników, jak i uczestników ruchu kolejowego oraz drogowego. Dzięki inicjatywom promującym dobre praktyki w zakresie kultury bezpieczeństwa na placach budowy i edukacyjnym działaniom dotyczącym zagrożeń podczas pracy, zmniejszyła się liczba wypadków. Dalsze dążenie do ograniczenia ryzykownych sytuacji jest słusznym kierunkiem.

Kwestia bezpieczeństwa pracowników podczas prac w obszarze torowiska, utrzymując jednocześnie ruch pojazdów szynowych na torze aktywnym z prędkością V ≥ 100 km/h, regulują zapisy instrukcji Id-18. Czy zapisy instrukcji z 31 sierpnia 2010 roku wciąż są aktualne? Czy wzorem innych krajów europejskich, ASO powinno być stosowane również przy niższej prędkości? Tylko działania wyprzedzające o charakterze systemowym mogą wyeliminować możliwość wystąpienia zdarzenia, a w przypadku ich zaistnienia przyczynić się do minimalizacji skutków. Inaczej wciąż pozostanie to tylko opcją do rozważenia.

Szkolnictwo kolejowe w Polsce – czas na zmiany?

Branża kolejowa to obszar złożony z licznych specjalizacji. Choć na pierwszy plan wysuwają się zawody takie jak maszynista, konduktor, dyżurny ruchu czy automatyk, konieczne jest zaangażowanie różnorodnych fachowców, począwszy od obsługi taboru, poprzez projektowanie, budowę, utrzymanie infrastruktury, aż po specjalistów zajmujących się systemami sterowania ruchem kolejowym i obsługą informatyczną. Dodatkowo, kluczową rolę odgrywają pracownicy techniczno-inżynieryjni, na których jest ogromne zapotrzebowanie, a braki kadrowe w sektorze kolejowym stają się coraz bardziej widoczne. Aktualny system kształcenia specjalistów nie sprostał jeszcze tym wyzwaniom.

Wśród problemów w edukacji młodych profesjonalistów na rynku kolejowym wymienia się często brak lub nieefektywną współpracą placówek edukacyjnych z przedsiębiorstwami oraz instytucjami z branży kolejowej. Ponadto, szkoły zmagają się z brakiem specjalistycznych warsztatów i sprzętu, a stan infrastruktury ćwiczeniowej, w wielu przypadkach jest alarmujący (nawet do 80% wymaga remontu). Utrzymujący się także problem finansowania szkół oferujących edukację zawodową, tylko uwidacznia ten problem.

Bez wątpienia, systemowe zmiany są niezbędne w kształceniu zawodowym związanym z kolejnictwem – zarówno na szczeblu centralnym, jak i lokalnym. Z biegiem czasu problem niedoboru wysoko wykwalifikowanych pracowników w branży kolejowej będzie się tylko pogłębiał.

Jak projektować infrastrukturę kolejową?

Infrastruktura pełni kluczową rolę w trwałości systemu transportu kolejowego. Większość obecnie eksploatowanych linii kolejowych w Europie powstała wiele lat temu, kiedy potrzeby transportowe i charakterystyka pociągów znacząco różniły się od obecnych. Parametry takie jak rodzaj pociągu, jego specyfikacje, maksymalna prędkość oraz struktura tras i obiektów inżynieryjnych uległy zmianom. Na przestrzeni lat zmieniały się również dopuszczalny nacisk osi i maksymalna długość składów towarowych, co wymagało modyfikacji m.in. układów torowych.

Z uwagi na długą żywotność infrastruktury kolejowej i jej historię, projektowanie powinno uwzględniać potencjalne zmiany w wymaganiach przewozowych. Konieczne jest także dostosowanie do ewentualnych nowych warunków w przyszłości, dlatego przygotowując projekty należy uwzględnić długoterminową perspektywę, wziąć pod uwagę możliwość zwiększenia prędkości maksymalnej pociągów, długości składów, obciążenia osi oraz zmian w strukturze ruchu kolejowego. W praktyce oznacza to uwzględnianie rezerwy terenu na ewentualne rozbudowy w przyszłości i unikanie projektowania łuków bezpośrednio przylegających do głowic rozjazdów.

Cyfryzacja kolei – filar rozwoju stabilnego transportu szynowego

Dynamiczne zmiany technologii cyfrowych stanowią integralny element przyszłości transportu kolejowego. Współczesne łańcuchy dostaw są podstawą gospodarki, szczególnie jeśli chodzi o globalną wymianę handlową. Wraz z postępem technologicznym pojawiają się nowe perspektywy optymalizacji sekwencji procesów, które są kluczowym składnikiem efektywnego przewozu. Dostarczenie towaru do klienta to wynik kompleksowego procesu, a cała usługa składa się z różnorodnych etapów, obejmujących równoległe operacje takie jak przeładunki czy wymiana informacji.

Wykorzystanie technologii informatycznych przyczynia się do doskonalenia funkcjonowania całego łańcucha dostaw poprzez standaryzację procesów, efektywne zarządzanie informacjami oraz umożliwienie skutecznej komunikacji bez konieczności bezpośredniego kontaktu fizycznego. Dzięki nim łańcuch staje się bardziej elastyczny i odporny na zróżnicowane czynniki ryzyka zarówno zewnętrzne, jak i wewnętrzne. Zastosowanie nowoczesnych rozwiązań sprawia, że łańcuchy dostaw są bardziej wydajne i odporne na potencjalne zakłócenia, umożliwiając szybką reakcję w przypadku nieoczekiwanych zdarzeń. Dodatkowo, technologie te zapewniają efektywną kontrolę i synchronizację poszczególnych elementów łańcucha.

Automatyzacja procesów transportowych przynosi liczne korzyści dla sektora kolejowego, takie jak potencjalne zwiększenie przepustowości linii kolejowych, poprawa wydajności usług, a także redukcja kosztów operacyjnych. Dodatkowo, poprzez usprawnienie procesów, może przyczynić się do zmniejszenia negatywnego wpływu transportu szynowego na środowisko naturalne.

Terenowa wizyta techniczno-naukowa na stacji Zakopane.

Nowoczesne technologie związane z kolejową inżynierią ruchu oraz praktyczne spojrzenie na kwestie omówione podczas konferencji, miało miejsce podczas terenowej wizyty technicznej na przebudowywanej stacji kolejowej Zakopane.

XXII Konferencja Naukowo-Techniczna NOVKOL – „Nowoczesne technologie i systemy zarządzania w transporcie szynowym” została zorganizowana przez Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Komunikacji RP Oddział z Krakowa (SITK RP) we współpracy z Politechniką Krakowską – Katedra Dróg, Kolei i Inżynierii Ruchu, PKP Polskimi Liniami Kolejowymi SA oraz Małopolską Okręgową Izbą Inżynierów Budownictwa z Krakowa.

Zachęcamy, by odwiedzić stronę SITK RP.