Pociągiem czy samolotem? Oto jest pytanie

Jeszcze do niedawna wydawało się, że podróże samolotami są bezkonkurencyjne w stosunku do podróży pociągiem. I na wielu trasach, szczególne dalekich, transkontynentalnych, nic się nie zmieniło – nie ma lepszego środka lokomocji niż samolot pod względem czasu. A jak to wygląda na trasach krótszych, krajowych czy europejskich? Urząd Transportu Kolejowego (UTK) opublikował raport, z którego wynika, że konkurencyjność pociągów rośnie i na wielu trasach lepiej wybrać właśnie podróż koleją.

Pociągi mogą zastąpić samoloty

Skąd takie wnioski? Czynników, które wzięto pod uwagę przy analizie, jest wiele. Z pewnością ogólnie pojęty sektor transportowy przemodelowała pandemia, z którą świat zmaga się od początku 2020 r. Do tego dochodzą m.in. kwestie klimatyczne i konsumpcja paliwa w branży lotniczej, dostępność lotnisk, czas, jaki pasażerowie muszą spędzić na lotnisku w oczekiwaniu na wylot oraz czas na lotnisku po przylocie do miejsca docelowego. Na to wszystko nakłada się postępujący w ostatnich latach w Europie renesans pasażerskiego transportu kolejowego oraz miliony euro wydane na jego promocję. Do tego dochodzą jeszcze koszty za przeloty, które, jeśli nie uda się nabyć biletów w korzystnej cenie, bywają horrendalne, niewspółmierne do oferowanej usługi.

Czy zatem Europejczycy porzucą samoloty na rzecz pociągów? Na jakich trasach? Czy suma czasu poświęconego na dłuższą podróż pociągiem może mieć przewagę nad sumą czasu, jaką pasażer spędza w samolocie, ale do niego musi doliczyć czas poświęcony na dojazd do lotniska, z lotniska, na odprawy i pozostałe niezbędne operacje odbywające się w portach lotniczych?

Pandemia przyspiesza odwrót od samolotów

Autorzy raportu z UTK starają się udzielić odpowiedzi na ww. pytania i wiele innych w opracowaniu zatytułowanym „Przyszłość podróżowania – pociąg czy samolot?”.

W swojej analizie wskazują, że proces wzrostu zainteresowania koleją przyspieszyła trwająca od dwóch lat pandemia. „Długi okres ograniczeń sanitarnych związanych z COVID-19 pokazał, że popyt na usługi przewozów lotniczych może ulec gwałtownej redukcji i nie wróć do poziomu sprzed pandemii. Doświadczenia z okresu pandemii mogą prowadzić do trwałego zakwestionowania dotychczasowych nawyków podróżowania i zdefiniowania na nowo potrzeb w tym zakresie” – czytamy w raporcie.

Jakkolwiek pandemia odcisnęła piętno na wszystkich środkach transportu, to analiza poszczególnych z nich pokazuje, że kolejowe przewozy pasażerskie odbudowują się znacznie szybciej niż transport lotniczy.

O ile w Polsce w pierwszym półroczu 2021 r. z kolei skorzystało o 40% mniej niż w analogicznym okresie w roku 2019, to w przypadku transportu lotniczego spadek wyniósł aż 77%.

Polityka klimatyczna i Europejski Zielony Ład

Jako bardzo ważny czynnik mający wpływ na przemodelowanie branży transportu pasażerskiego wskazywana jest polityka klimatyczna Unii Europejskiej oraz Europejski Zielony Ład, które na trwałe mogą przemodelować stan, jaki panował jeszcze kilka lat temu, gdzie przewaga samolotów nad pociągami na wielu trasach była oczywista.

Autorzy raportu piszą, że „Coraz częściej pojawiają się inicjatywy wprowadzenia w transporcie systemowych rozwiązań prawnych, takich jak zastosowanie zasady „zanieczyszczający płaci” czy opodatkowanie paliwa lotniczego, co mogłoby podnieść koszt podróży samolotem, a zmniejszyć koszt podróży pociągiem”. Dodatkowo sytuację branży lotniczej może pogorszyć planowane stopniowe znoszenie bezpłatnych uprawnień do emisji w sektorze lotnictwa.

Jak podróżować po Polsce – pociągiem czy samolotem?

W raporcie pojawiła się też analiza podróży po kraju, aby sprawdzić, czy w polskich warunkach korzystniej podróżować pociągiem czy samolotem.

Biorąc pod uwagę przykład krajowej podróży biznesowej z miasta A do miasta B oceniono obie formy podróży w kontekście czasu, kosztów i emisji CO₂. „Przeprowadzona analiza potwierdziła, że podróż samolotem na trasach krajowych w Polsce nie zawsze jest szybsza od podróży pociągiem. Jeżeli doliczony zostanie czas dotarcia transportem publicznym na lotnisko i z lotniska, które zazwyczaj zlokalizowane są poza centrami miast (od 10 do 60 min), uwzględnione zostanie 120 min celem odpraw, to okaże się, że dla siedmiu z 12 analizowanych tras całkowity czas podróży jest krótszy pociągiem” – czytamy w raporcie. Każdorazowo cena biletu na pociąg była tańsza od biletu na samolot średnio o 180 zł. Jednak, jak dodają autorzy „w przypadku podróży samolotem w dwie strony łączna cena biletów proporcjonalnie obniża się”.

Czas podróży na wybranych trasach krajowych

W tabeli wskazano 12 destynacji krajowych z określeniem, ile czasu zajmuje podróż pociągiem i podróż samolotem.

Ostatecznie to jednak pasażerowie decydują, który środek transportu jest dla nich lepszy, na jakich trasach i w jakich warunkach.

Autor: Agata Sumara
Fot. TWStock