Koleje Rosyjskie, Rossijskije Żelaznyje Dorogi czyli Rosyjskie Koleje Żelazne (RŻD), to operator rosyjskiej sieci kolejowej. Nie będziemy opisywać historii tego przedsiębiorstwa ani rosyjskiej kolei. Nie chcemy też powielać popularnych informacji nt. struktury i podziału tej wielkiej firmy. Chcemy przedstawić ją poprzez pryzmat ciekawostek i danych, które pokazują, z jak wielkim, skomplikowanym, ale i dziwnym organizmem mamy do czynienia.
Szacuje się, iż z rosyjskich kolei korzysta rocznie ponad 1,5 mld pasażerów. Dla porównania w 2019 r. z usług Polskich Kolei Państwowych skorzystało ponad 335 mln osób. Tylko ten jeden wskaźnik daje obraz tego, że mamy do czynienia z niepospolitym „bytem”. A jaki on jest? Spójrzmy na niego przez pryzmat wybranych ciekawych informacji związanych z RŻD.
- RŻD posiada 99% magistrali kolejowych w kraju o łącznej długości 85,5 tys. km.
- Mniej niż połowa linii kolejowych jest zelektryfikowana.
- W 79 na 85 podmiotów federalnych administracji rosyjskiej za przewozy odpowiada RŻD.
- Przedsiębiorstwo posiada ponad 7,2 tys. lokomotyw.
- W 2020 r. RŻD zakupiła 566 nowych lokomotyw, z czego 328 to maszyny elektryczne.
- W 2021 r. liczba nieczynnych lokomotyw zwiększyła się o 16% w stosunku do roku poprzedniego.
- W 2021 r. około 50% załadowanych składów z ładunkami z przedsiębiorstw hutniczych nie miało lokomotywy – ze względu na brak maszyn lub wykwalifikowanego zespołu maszynistów do ich obsługi.
- W ramach struktury RŻD działa ponad 100 innych przedsiębiorstw z takich branż, jak: bankowość, przedsiębiorstwa budowlane, IT, ubezpieczenia, sport.
- Spalinowe lokomotywy RŻD zużywają około 10% wolumenu konsumowanego w Rosji oleju napędowego, a elektryczne 6% produkowanej w kraju energii elektrycznej.
- Najdłuższa linia kolejowa świata znajduje się w zasobach RŻD. Jest to linia Moskwa–Władywostok o długości blisko 9,3 tys. km, a jej pokonanie zajmuje sześć dni.
- W pociągach w Rosji obwiązują trzy klasy przedziałów: w klasie 1 są 2-osobowe/łóżkowe przedziały z klimatyzacją i telewizorem; w klasie 2 znajdują się cztery miejsca do spania w formie łóżek piętrowych; w klasie 3 nie ma przedziałów, a łóżka zorganizowane są w 6-osobowych piętrowych blokach. Dodatkowo w wybranych składach można spotkać przedziały „delux”.
- Sokół wędrowny to ptak uważany za najszybsze zwierzę na świecie i tak nazwano najszybsze pociągi w Rosji – Saspan. Funkcjonują one na trasach kolei wysokich prędkości.
- W ramach RŻD działają „pociągi firmowe”, które należą do jednych z najwyższej klasy składów w Rosji i obsługują trasy pomiędzy największymi miastami. To kategoria pociągów niższa niż Saspan, ale wyższa niż expres.
- W podmiejskich pociągach elektrycznych standardem są drewniane lub plastikowe siedziska foteli dla pasażerów.
- W 2015 r. wprowadzono nowe przepisy zakazujące lub ograniczenie picie alkoholu w Rosji. Za picie piwa w pociągu można zostać ukaranym mandatem w wysokości nawet 300 rubli, jeśli jednak pije się koniak lub wódkę, mandat może wynieść nawet 700 rubli. Jeżeli w składzie znajduje się wagon restauracyjny, to na jego pokładzie można pić alkohol do 16,5%.
- Kolej zawsze była ważna dla Rosji, a wcześniej ZSRR, dlatego w tym kraju został powołany specjalny Narodowy Instytut Budowy Lokomotyw Elektrycznych.
- Rosyjska ciężka lokomotywa elektryczna VL85 może działać w temperaturze poniżej 50 st. C i dysponuje mocą 12 550 KM.
- W specjalnych wagonach wyższej klasy znajdują się prysznice. W zależności od wersji jest ich cztery lub siedem.
- Do niedawna w większości wagonów osobowych znajdował się czajnik do ogólnej dyspozycji pasażerów, którzy w trakcie podróży mogli sobie zrobić kawę lub herbatę.
- Do wybranych składów wyższej klasy dołączany jest specjalny wagon restauracyjny podzielony na dwie strefy. W pierwszej strefie restauracyjnej znajdują się wygodne, wyściełane fotele, a w drugiej, rozrywkowej, może znajdować się parkiet do tańczenia, pianino, a nawet miejsce dla orkiestry (!).
- Na specjalne okazje lub indywidualne zamówienia RŻD może dołączyć do składu historyczny i w pełni odrestaurowany wagon restauracyjny, w którym zachowano klimat i obsługę z odległych czasów.
- Na każdej większej stacji pracuje tzw. „babuszka”, u której można kupić ciepłe jedzenie domowej roboty i napoje.
- Większość pasażerów pociągów dalekobieżnych po zajęciu miejsc w przedziałach przebiera się w wygodne domowe ubrania.
- W poradnikach dla osób podróżujących rosyjskimi kolejami jedną z ważniejszych informacji jest to, by zabrać ze sobą w podróż papier toaletowy.
Czy Koleje Rosyjskie to nowoczesny i rozwijający się przewoźnik, czy raczej archaiczny i pogrążony w przeszłości moloch? Pytanie pozostawiamy bez odpowiedzi. Z pewnością nie jest to standardowy operator kolejowy, podobny do tych, z których usług korzystamy w Polsce czy w innych krajach europejskich. Nie ulega jednak wątpliwości, że podróż takimi kolejami to z pewnością niezapomniana przygoda, pełna wrażeń i atrakcji, których w naszej części Europy nie doświadczymy.
Autor: Tomek Łucek
Fot. Golden Eagle Luxury Trains