Intensyfikacja roli kolei w strategii rozwoju transportu kraju, zwiększenie finansowania przedsięwzięć rozwojowych, a także współpraca poszczególnych gałęzi transportu towarów – to według respondentów najważniejsze kwestie, które mogą się przyczynić do zwiększenia atrakcyjności transportu towarów koleją. Urząd Transportu Kolejowego opracował trzeci „Raport z konsultacji z rynkiem towarowym”.
W ciągu ostatnich dwóch lat branża kolejowa funkcjonowała w warunkach dużej niepewności spowodowanej najpierw stanem epidemii, a później wybuchem wojny w Ukrainie, wzrostem ceny paliw, inflacji, czy stagnacją gospodarczą w Europie. W uwarunkowaniach dbałości o środowisko naturalne kolej towarowa jako środek transportu o najniższej emisyjności ma rozległe możliwości rozwoju. Jednocześnie pomimo tych korzystnych trendów nie jest konkurencyjna wobec transportu drogowego, który w ocenie uczestników konsultacji UTK jest tańszy i bardziej elastyczny. Zdaniem ankietowanych, transport drogowy przez wiele lat był uprzywilejowany w polityce transportowej, co aktualnie przejawia się w dysproporcjach w dostępie do infrastruktury, wyższych wymaganiach formalnych i kosztach dodatkowych związanych z koleją. W opinii badanych branża kolejowa potrzebuje ukierunkowanych inwestycji infrastrukturalnych, lepszej dostępności placów i terminali ładunkowych, poprawy jakości i punktualności przewozów towarowych. Respondenci sugerują również konieczność zweryfikowania istniejących procedur administracyjnych i kosztów funkcjonowania, które sprawiają, że aktualnie kolej nie jest konkurencyjna wobec transportu drogowego.
Transport intermodalny dysponuje ogromnym potencjałem i może odegrać istotną rolę w przenoszeniu ładunków z dróg na kolej. Dalszy jego rozwój wymaga jednak dodatkowego wsparcia. Większość uczestników konsultacji wskazała, że dla zwiększenia tego typu przewozów ważne jest promowanie konteneryzacji i zapewnienie większej liczby punktów przeładunkowych dla innych jednostek intermodalnych, takich jak: naczepy, całe zestawy, nadwozia wymienne itp. Respondenci zwracają także uwagę na potrzebę zwiększenia ulgi intermodalnej, a co wpłynie na obniżenie stawek za dostęp do infrastruktury. Zdaniem uczestników badania, działaniem wspierającym kolej mogłoby być wprowadzenie ograniczeń administracyjno-prawnych, aby kolej miała uprzywilejowaną pozycję wobec alternatywnych gałęzi transportu (np. wprowadzenie obowiązku przewozu towarów koleją na dystansie powyżej 350 km).
„Rynek postuluje wyrównanie szans transportu drogowego i kolejowego. Rola transportu kolejowego musi zostać wzmocniona w strategii rozwoju transportu w kraju. W ocenie przedstawicieli rynku powinno przejawiać się to w zapewnieniu kosztów dostępu do infrastruktury na poziomie porównywalnym do transportu drogowego, uproszczeniu procedur formalnych na kolei czy też finansowaniu przedsięwzięć rozwojowych. Kolej ma niewykorzystane możliwości transportu różnych grup towarów, dlatego konieczna jest popularyzacja tego typu przewozów i rozpoczęcie prac nad dedykowanymi inwestycjami infrastrukturalnymi” – pisze we wstępie do raportu Ignacy Góra, Prezes UTK.
Prezes Urzędu Transportu Kolejowego co najmniej raz na 2 lata przeprowadza konsultacje z podmiotami i organizacjami zaangażowanymi w kolejowy transport towarów. W dwóch poprzednich edycjach konsultacje były realizowane z konkretnymi grupami. Obecna edycja przeprowadzona w 2023 r. skierowana była do wszystkich, którzy chcieli się wypowiedzieć na temat funkcjonowania kolejowego rynku przewozu towarów w Polsce. Wzięli w niej udział m.in. nadawcy, odbiorcy, spedytorzy w transporcie kolejowym, a także przewoźnicy kolejowi, a prezentowany raport zawiera wnioski z badania.
Pozyskane za pośrednictwem ankiet informacje umożliwiły zebranie opinii nt. funkcjonowania kolejowego transportu towarów w Polsce. W szczególności zdefiniowano bariery, które w ocenie respondentów sprawiają, że na przestrzeni ostatnich lat krajowy transport towarów koleją nie zdołał w znaczny sposób zwiększyć swojego udziału w transporcie towarów ogółem.
Raport dostępny jest na stronie internetowej UTK w dziale Dokumenty do pobrania.
Źródło: UTK