Era dominacji kolei to złoty okres z przełomu XIX i XX w. Ten czas wyjątkowo ciekawie rozwijał się w Stanach Zjednoczonych, dlatego to właśnie Ameryka Północna będzie centrum tej historii. Kwestie rozwoju kulturalnego, społecznego i technologicznego wyjątkowo wyraźnie polegały w tych czasach właśnie na kolei.
Pociągi w Stanach Zjednoczonych pojawiły się wraz z kolonizatorami brytyjskimi w latach 20. XIX w., ale Amerykanie szybko przejęli inicjatywę produkcyjną i pierwsza fabryka lokomotyw powstała tam już w latach 30. Kolej znacząco pomogła osadnikom, zapewniając bezpieczeństwo w długich podróżach. W 1869 r. powstała pierwsza transkontynentalna trasa z Missouri do Oregonu, a dzięki temu wielotygodniowa ekspedycja przez nieprzyjazne tereny zmieniła się w kilkudniową jazdę w większym komforcie. Przemysł kolejowy zatrudniał (obok rolnictwa) największą liczbę pracowników w Stanach w latach 80. Stał się więc napędem nie tylko transportowym, ale i ekonomicznym.
Rozwój kolei otworzył również możliwości rekreacyjne, w tym bardzo popularne wycieczki do pięknych zakątków parków narodowych. Główną siłą wiodącą było przedsiębiorstwo Union Pacific, które, pracując z załogami parków Wielkiego Kanionu czy Zion opracowało trasy i infrastrukturę zachęcającą do zwiedzania amerykańskich skarbów natury.
Watro oczywiście pamiętać o negatywnych skutkach szybkiego rozwoju kolei na tak rozległych terenach. Rdzenni Amerykanie i rodzima przyroda musiała ugiąć się pod naciskiem stalowych szlaków szybko rozwijających się na kontynencie. M.in. w wyniku rozwoju kolei bardzo ucierpiała populacja bizonów. Zoolog William Hornaday stwierdził: „jak tylko kolej przecięła kraj bizonów, rozpoczął się ubój”. Sposobność transportu mięsa upolowanych zwierząt znacząco zwiększały możliwości konsumpcyjne i zarobkowe. Liczba zwierząt drastycznie spadła, by nigdy nie powrócić już do pierwotnej.
Wszystko się jednak kiedyś kończy, i tak też stało się z dominacją transportu kolejowego w Ameryce Północnej. W latach 40. XX w. (po II wojnie światowej) rozpoczęła się era samochodów i samolotów. Ciężarówki zastąpiły wagony, samoloty przejęły role pociągów. Rozwój popchnął rozwój.
Autor: Weronika Łucek
Fot. wikipedia