W marcu ubiegłego roku dobiegła końca kontrola przeprowadzona przez Najwyższą Izbę Kontroli w sprawie realizacji zadania pod nazwą „Budowa Szczecińskiej Kolei Metropolitalnej”.
Kontrola prowadzona była w Stowarzyszeniu Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego, Urzędzie Miasta Szczecin oraz w PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. Centrum Realizacji Inwestycji Region Zachodni.
– Najwyższa Izba Kontroli negatywnie oceniła działalność PKP PLK w zakresie przygotowania, realizacji i nadzoru nad realizacją zadania Budowa Szczecińskiej Kolei Metropolitalnej – czytamy na stronie NIK-u.
Przypomnijmy, że beneficjentem środków Unii Europejskiej jest Stowarzyszenie Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego, które odpowiada przed Centrum Unijnych Projektów Transportowych za terminowe i rzeczowe wykonanie Zadania.
W zakresie działalności Stowarzyszenia – Najwyższa Izba Kontroli stwierdziła jednak, że nie posiadało ono wobec Partnerów, w tym PKP PLK kompetencji o charakterze władczym pozwalającym na podjęcie decyzji, które mogłyby podlegać wyegzekwowaniu w sposób przymusowy.
NIK w swoim raporcie uznało, że PKP PLK nie wykonała żadnego z dwóch projektów inwestycyjnych objętych Zadaniem.
– Każdy Partner odpowiadał za realizację swojej części Projektu. Obowiązki Stowarzyszenia, jako Beneficjenta z umowy o dofinansowanie polegały głównie na rozliczaniu finansowym Zadania wobec Centrum Unijnych Projektów Transportowych. Stowarzyszenie podejmowało, w miarę posiadanych kompetencji, szereg działań wobec Partnerów odpowiedzialnych za opóźnienia w realizacji Zadania oraz informowało o ryzyku utraty unijnych środków finansowych przeznaczonych na jego wykonanie – podkreśliła Najwyższa Izba Kontroli.
Gmina Miasto Szczecin odpowiedzialna była za realizację czterech zadań, z czego dwa zostały zrealizowane (jedno bezpośrednio przez objęty kontrolą Urząd Miasta Szczecin, drugie przez Zarząd Dróg i Transportu Miejskiego – przyp. red.). Dwa pozostałe zadania są w trakcie realizacji przez Spółkę Szczecińskie Inwestycje Miejskie sp. z o.o.
Jak zauważyła Najwyższa Izba Kontroli — na koniec roku 2021 wykorzystanie środków unijnych wyniosło zaledwie 12%.
W pierwszej kolejności miały zostać ukończone prace na liniach kolejowych, do których wykonania zobowiązała się PKL PLK. Do nich miały być dołączone inwestycje realizowane przez gminy. Samorząd Województwa zobowiązał się do współfinansowania zakupu pociągów obsługujących SKM.
– PKP PKL udzieliła dwóch zamówień publicznych na ich realizację w formule „zaprojektuj i wybuduj”. Wykonawcą była Trakcja S.A., która zaoferowała najkrótsze terminy wykonania i najniższą cenę. I od tego czasu rozpoczęły się problemy – podkreśla Najwyższa Izba Kontroli.
Wybrany przez PKP PLK Inżynier Kontraktu stwierdził, że głównymi przyczynami niezrealizowania umów były błędy w sporządzonej przez Wykonawcę dokumentacji projektowej oraz nieuzyskanie wymaganych pozwoleń na budowę. Kontrola NIK ustaliła, że wbrew przepisom prawa zamówień publicznych, PKP PLK nie opracowała programu funkcjonalno-użytkowego służącego m.in. do ustalenia wartości zamówienia. PKP PLK jako zamawiający nieprawidłowo ocenił uzyskane wyjaśnienia Wykonawcy dotyczące m.in. zadeklarowanych terminów wykonania i mimo poważnych wątpliwości co do ich realności podnoszonych na etapie oceny oferty, udzielił zamówienia. Zamawiający dopiero po upływie terminów wykonania inwestycji kolejowych rozważał odstąpienie od umowy z Wykonawcą. Centrum Realizacji Inwestycji sześciokrotnie wystąpiło do Zarządu PKP PLK z propozycją odstąpienia od umów z winy Wykonawcy. Za każdym razem Zarząd tych wniosków nie akceptował. Zamawiający nie naliczał również Wykonawcy kar umownych z tytułu nieterminowego wykonania poszczególnych etapów umów.
Przypomnijmy, że w 2017 roku parafowana była umowa o partnerstwie pomiędzy Stowarzyszeniem, Województwem Zachodniopomorskim, PKP Polskie Linie Kolejowe S.A., Gminą Miasto Szczecin, Gminą Miasto Stargard, Gminą Goleniów, Gminą Gryfino, Gminą Kobylanka, Gminą Police i Gminą Stargard. Na jej podstawie każda ze stron miała przypisane zadania do wykonania, w tym Samorząd Województwa, który zobowiązał się zabezpieczyć tabor kolejowy do obsługi SKM.
Stowarzyszenie pod koniec września ubiegłego roku wystąpiło do Centrum Unijnych Projektów Transportowych o fazowanie Zadania z podziałem zakresu na dwie fazy: fazę I – realizowaną do 31 grudnia 2023 roku na liniach kolejowych nr 273 do Gryfina, 356 do Stargardu i 401 do Goleniowa oraz fazę II – prace na linii kolejowej nr 406 do Polic, które mają być zrealizowane do 31 grudnia 2025 roku. Na wykonanie prac objętych fazą II, a więc prac na linii kolejowej do Polic niezbędne jest dodatkowe dofinansowanie z Programu Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko 2021-2027.
Koszt budowy SKM aktualnie wynosi ponad 1,184 miliarda złotych, z czego przyznane już dofinansowanie środkami pomocowymi to 512 milionów złotych, a wnioskowana kwota na fazę II to 307 milionów złotych.
Źródło: dziennikpolicki.pl