Kolej przemysłowa należąca do Kopalni Węgla Brunatnego Konin powstała pod koniec lat 50. XX wieku. Koleje Górnicze KWB Konin to szczególny przypadek bocznicy kolejowej w Polsce, której kluczowe obowiązki nie są związane z nadawaniem i wysyłaniem przesyłek kolejowych. Jej długość wynosi 120 km. Zakładowa kolej transportowała węgiel brunatny z kopalni odkrywkowych KWB Konin (Kazimierz, Jóźwin, Lubstów oraz Drzewce) do elektrowni Konin i Pątnów. Koleje Górnicze KWB Konin mają połączenie z siecią kolejową PKP Polskich Linii Kolejowych przez punkt zdawczo-odbiorczy na stacji Przesmyk-Gaj. Początkowo były to koleje o rozstawie szyn 900 mm (wąskotorowe). Do momentu wybudowania elektrowni były wykorzystywane do zaopatrywania w surowiec brykietownię w Koninie-Marantowie. W latach 60. XX wieku sieć wąskotorową stopniowo zastąpiono liniami o rozstawie szyn 1435 mm (normalnotorowe). W 1962 r. uruchomiona została o linię łącząca Pątnów z elektrownią Konin. W 1972 r. uruchomiono linię prowadzącą do odkrywki Jóźwin, a 10 lat później – do odkrywki Lubstów. Ostatnim, uruchomionym odgałęzieniem (w 2004 r.) była linia prowadząca z Błonaw do Drzewiec.
Infrastruktura Kolei Górniczych KWB Konin składa się z:
- zelektryfikowanych linii kolejowych (w większości dwutorowych)
- 225 sztuk rozjazdów
- 15 stacji wyposażonych w przekaźnikowe urządzenia sterowania ruchem
Podstawową lokomotywą Kolei Górniczych KWB Konin jest elektryczny LEW EL2, czyli wspomniany wcześniej „krokodyl”. Po bocznicy kolejowej KWB Konin jeździ maksymalnie 15 pociągów dziennie, które są złożone z jednego elektrowozu oraz 10 wagonów. Ruch kolei przemysłowej należącej do Kopalni Węgla Brunatnego Konin jest prowadzony na podstawie wewnątrzzakładowych przepisów zatwierdzonych przez Urząd Transportu Kolejowego.
Oprócz tzw. krokodyli w Kolejach Górniczych KWB Konin wykorzystywane są spalinowozy:
- SM48
- SM42
- SM30
- 401Da
- SM04
Służby eksploatacyjne używają także wózków motorowych WM-10 i WM-15. Podstawowe wagony wykorzystywane do transportu węgla brunatnego to wagony samowyładowcze typu VAP i 410 V. Wszystkie węglarki posiadają instalację grzewczą, która zapobiega przymarzaniu węgla do klap i stożka.
Warto dodać, że od początku lat 90. XX w. „krokodyle” są modernizowane. We współpracy z warszawskim Instytutem Elektrotechniki zaimplementowano przetwornicę statyczną i elektroniczny nastawnik jazdy. Sieć trakcyjna jest zasilana napięciem m 2400 V DC. Wszystkie szlaki Kolei Górniczych KWB Konin są zelektryfikowane.
Pociągi pasażerskie na torach kopalnianej kolei
W 1999 r. papież Jan Paweł II odwiedził Licheń. Jego wizyta wzbudziła tak duże zainteresowanie, że żeby dowieźć wszystkich chętnych pod bazylikę, na górniczych szlakach uruchomiono pociągi pasażerskie.
Ponad 20 lat później w dniu 1 maja 2021 r. Konińscy Miłośnicy Transportu Publicznego uruchomili specjalny pociąg pasażerski na torach Kolei Górniczych KWB Konin. Koszt organizacji tego wydarzenia był duży, gdyż bilety kosztowały ponad 200 zł. Pomimo tego zainteresowanie przejażdżką było ogromne.
„Przejazd specjalny był dla nas okazją, żeby pokazać działalność Kolei Górniczych. Przekonaliśmy się, jak wiele osób to interesuje. Poza tym przetestowaliśmy organizację takiego przedsięwzięcia i zdobyliśmy doświadczenie, które przyda się w wypadku, gdyby w przyszłości takie przejazdy były przeprowadzane regularnie. Dziękujemy Zarządom PAK KWB Konin S.A. oraz PAK Górnictwo Sp. z o.o. za przychylność w realizacji tego przedsięwzięcia” – mówił szef Kolei Górniczych Andrzej Rudziński.
Drzwi Otwarte Warsztatów Kolei Górniczych KWB Konin
W dniu 25 czerwca 2022 r. Konińscy Miłośnicy Transportu Publicznego i spółka PAK KWB Konin zorganizowały „Drzwi Otwarte Warsztatów Kolei Górniczych KWB Konin”. W ramach wydarzenia zainteresowani mogli obejrzeć wystawę pojazdów użytkowanych przez koleje górnicze kopalni Konin np.:
- lokomotywę elektryczną LEW EL2
- lokomotywy spalinowe: 401Da, SM42 oraz TEM2 (tzw. Tamara)
- pojazdy pomocnicze
oraz wejść do hal napraw lokomotyw i wagonów. Uczestnicy „Drzwi Otwartych Warsztatów Kolei Górniczych KWB Konin” mieli możliwość zapoznania się ze specyfiką funkcjonowania bocznicy PAK KWB Konin i przejechać się „krokodylem”. Udostępniono także wystawę pt. „110 lat Kolei Przemysłowych Na Ziemi Konińskiej”, która została przygotowana przez Mariusza Harmasza. W wydarzeniu wzięło udział ponad 100 osób.
Ostatni skład z węglem z odkrywki Drzewce do Elektrowni Pątnów
8 sierpnia 2022 r. zakończono eksploatację odkrywki Drzewce. Ostatnia tona węgla brunatnego została wydobyta przez koparkę Rs 560/4 o godz. 2030 na zmianie C. Trzy dni później załadowano ostatni pociąg z drzewieckim węglem. Na lokomotywie pojawiły się flagi, a na jednym z wagonów napis „Ostatni skład węgla z odkrywki Drzewce 11 VIII 2022”. Eksploatacja węgla brunatnego na Drzewcach była prowadzona od 29 marca 2006 r. Łącznie wydobyto ponad 32 mln 626 tys. ton tego surowca.
O Kolejach Górniczych KWB Konin i „krokodylach” pisaliśmy już TUTAJ.
Autor: Damian Malesza
Fot. Jan Bytnar