Inwestycje przewoźników w modernizację i zakup nowego taboru wpływają na poprawę komfortu podróży dla pasażerów, ale również na konkurencyjność przewozów. UTK przeanalizował tabor przewoźników pasażerskich.
W 2023 r. – względem 2022 r. – przewoźnicy zmniejszyli stan posiadania pojazdów trakcyjnych. Liczba lokomotyw spadła z 478 do 461. Spalinowych wagonów silnikowych również jest mniej – w 2023 r. było ich 71, w 2022 r. o 8 więcej. Liczba zespołów trakcyjnych wzrosła z 1 477 do 1 489.
Zmniejszyła się liczba wagonów pasażerskich. W 2023 r. było ich 2 185, rok wcześniej – 2 234. Wśród wagonów z miejscami do siedzenia o 24 szt. (do 1 958) zmniejszyła się liczba wagonów jednopokładowych, czyli z jednym poziomem dla pasażerów. Od kilku lat obserwujemy również spadki w liczbie wagonów z miejscami do leżenia i gastronomicznych.
Wzrasta wykorzystanie
W 2023 r. poprawił się współczynnik wykorzystania taboru kolejowego. Jest on obliczany na podstawie dzielenia sumy dobowej liczby pojazdów znajdujących się w dyspozycji przewoźnika w ciągu roku przez liczbę wszystkich dostępnych pojazdów danej kategorii. W przypadku większości pojazdów wartość współczynnika wzrosła względem 2022 r. Niższa była tylko w przypadku lokomotyw elektrycznych – w 2023 r. wyniosła 55,9% i spadła o 1,9 punktu procentowego rok do roku.
Najwyższy współczynnik wykorzystania taboru dotyczył dwunapędowych zespołów trakcyjnych, których w dyspozycji były 33 szt. 75% tych pojazdów znajdowało się w czynnej eksploatacji każdego dnia i było dostępnych do wykorzystania w regularnej obsłudze połączeń. Duże wzrosty odnotowano również w przypadku współczynnika wykorzystania elektrycznych zespołów trakcyjnych (z 65,3% do 70,3%) oraz elektrycznych wagonów silnikowych (jednak w tym przypadku w dyspozycji przewoźników pozostają jedynie dwa egzemplarze).
Tabor młodnieje i jest lepiej wyposażony
Od trzech lat zmniejsza się średni wiek dla lokomotyw elektrycznych i spalinowych. Dla lokomotyw elektrycznych w 2023 r. spadł względem 2022 r. z 32,2 lat do 29,3 lat. W przypadku lokomotyw spalinowych – z 41,9 lat do 40,4 lat, jednak nadal są to najstarsze pojazdy w dyspozycji przewoźników. Średni wiek zmniejszył się również dla elektrycznych zespołów trakcyjnych. W 2023 r. wyniósł 19,3 lat wobec 24,4 lat w 2022 r.
Wraz z zakupem przez przewoźników nowych pojazdów poprawiają się współczynniki dla dodatkowego wyposażenia podnoszącego jakość podróży. Najbardziej korzystnie udział dodatkowego wyposażenia wygląda w przypadku dwunapędowych zespołów trakcyjnych, gdzie wszystkie pojazdy posiadają klimatyzację, dostęp do sieci WiFi, gniazdka elektryczne dla pasażerów, nowoczesne toalety ze zbiornikami, miejsca na rowery, przewijaki dla niemowląt oraz miejsca dla osób niepełnosprawnych. 27,3% tych pojazdów, czyli o 5,6 punktu procentowego więcej niż w 2022 r., posiada automaty biletowe. Pełne wyposażenie w klimatyzację, toaletę ze zbiornikiem, miejsca na rowery, przewijaki dla niemowląt oraz miejsca dla osób niepełnosprawnych posiadają również elektryczne wagony silnikowe.
W 2023 r. zbadano również poziom udogodnień w wagonach pasażerskich: 66,9% najpopularniejszych wagonów z miejscami do siedzenia wyposażonych było w klimatyzację, 59,7% w bezprzewodowy Internet, 64% w gniazdka elektryczne, a w 85% zainstalowana była toaleta ze zbiornikiem. Z drugiej strony w miejsca na rowery wyposażonych było zaledwie 13,6% wagonów z miejscami do siedzenia, a w przewijak dla niemowląt tylko 7,1%.
Udział wagonów z miejscami przystosowanymi dla przewozu osób z niepełnosprawnościami jest nadal jednocyfrowy (8,6%). Jednak brak dodatkowego wyposażenia w większości wagonów, które są w dyspozycji przewoźników, nie musi oznaczać ograniczonej dostępności dla osób o szczególnych potrzebach. Na jeden skład wagonowy przypadać mogą po jednym lub dwa wagony przystosowane do obsługi pasażerów podróżujących z rowerem lub osób, które mają problemy z samodzielnym poruszaniem się.
Struktura pojazdów trakcyjnych w dyspozycji przewoźników pasażerskich normalnotorowych w latach 2014-2023
| pojazdy trakcyjne | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 |
|---|---|---|---|---|
| lokomotywy ogółem | 448 | 471 | 478 | 461 |
| w tym elektryczne | 343 | 342 | 355 | 339 |
| w tym spalinowe | 105 | 129 | 123 | 122 |
| wagony silnikowe | 76 | 81 | 79 | 71 |
| w tym elektryczne | 2 | 2 | 2 | 2 |
| w tym spalinowe | 74 | 79 | 77 | 69 |
| zespoły trakcyjne | 1 423 | 1 498 | 1 477 | 1 489 |
| w tym elektryczne | 1 212 | 1 242 | 1 206 | 1 206 |
| w tym spalinowe | 206 | 240 | 248 | 250 |
| w tym dwunapędowe | 5 | 10 | 23 | 33 |
Struktura pojazdów doczepnych w dyspozycji przewoźników pasażerskich normalnotorowych w latach 2014-2023
| pojazdy doczepne | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 |
|---|---|---|---|---|
| wagony pasażerskie | 2 215 | 2 224 | 2 234 | 2 185 |
| z miejscami do siedzenia | 1 943 | 1 951 | 1 982 | 1 958 |
| jednopokładowe | 1 834 | 1 838 | 1 888 | 1 864 |
| z częścią bagażową | 15 | 15 | 15 | 15 |
| z częścią gastronomiczną | 5 | 5 | 5 | 5 |
| piętrowe | 89 | 93 | 74 | 74 |
| z miejscami do leżenia | 190 | 190 | 171 | 145 |
| kuszetki | 57 | 57 | 44 | 28 |
| sypialne | 133 | 133 | 127 | 117 |
| pozostałe | 82 | 82 | 81 | 77 |
| bagażowe | 0 | 0 | 0 | 0 |
| gastronomiczne | 82 | 82 | 81 | 77 |
| wagony towarowe | 0 | 5 | 5 | 5 |
| kryte/G | 0 | 5 | 5 | 5 |
Wyposażenie dodatkowe pojazdów trakcyjnych w dyspozycji przewoźników pasażerskich w 2023 r.
| pojazdy trakcyjne | klimatyzacja | dostęp do WiFi | gniazdka elektryczne | toaleta ze zbiornikiem | miejsca na rowery | przewijak dla niemowląt | automat biletowy | miejsca dla osób z niepełnosprawnością |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| wagony silnikowe | ||||||||
| elektryczne | 100% | – | – | 100% | 100% | 100% | – | 100% |
| spalinowe | 82,6% | 27,5% | 24,6% | 85,5% | 81,2% | 11,,6% | 8,7% | 85,5% |
| zespoły trakcyjne | ||||||||
| elektryczne | 72,7% | 43,8% | 53,1% | 73,5% | 81,2% | 64,4% | 20,6% | 81,7% |
| spalinowe | 60% | 19,2% | 32% | 79,6% | 88% | 51,2% | 3,6% | 92% |
| dwunapędowe | 100% | 100% | 100% | 100% | 100% | 100% | 27,3% | 100% |
Wyposażenie dodatkowe pojazdów doczepnych w dyspozycji przewoźników pasażerskich w 2023 r.
| wagony | klimatyzacja | dostęp do WiFi | gniazdka elektryczne | toaleta ze zbiornikiem | miejsca na rowery | przewijak dla niemowląt | automat biletowy | miejsca dla osób z niepełnosprawnością |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| z miejscami do siedzenia | 66,9% | 59,7% | 64% | 85% | 13,6% | 7,1% | – | 8,6% |
| z miejscami do leżenia | 32,4% | 17,2% | 58,6% | 70,3% | – | 23,4% | – | 16,6% |
| gastronomiczne | 88,3% | 71,4% | 13% | 88,3% | – | – | – | – |
Źródło: UTK
Fot. JBCrew
Zobacz również: