Pasażerowie kolei mogą skorzystać z dwóch rodzajów ulg: ustawowych i handlowych. Jeśli należysz do grupy, której przysługuje przejazd ze zniżką, musisz mieć przy sobie dokument, który potwierdzi to uprawnienie. Przygotowaliśmy przewodnik po zniżkach, które obowiązują na polskiej kolei.
Ulgi ustawowe
Ulgi ustawowe zostały przyznane określonym grupom podróżnych na podstawie ustawy z 20 czerwca 1992 r. o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego. Dodatkowe uprawnienia do przejazdów ulgowych przysługują także m.in. kombatantom, inwalidom wojennym, nauczycielom oraz słuchaczom kolegiów nauczycielskich na podstawie innych ustaw.
Uprawnienia do ulgowych przejazdów przysługują w klasie 2 wyłącznie w określonych kategoriach pociągów i na podstawie określonych rodzajów biletów. Podczas kontroli biletów musisz pokazać wymagany w przepisach dokument, który potwierdzi uprawnienia do ulgowych przejazdów.
Ulga 100%
Z bezpłatnego przejazdu mogą skorzystać (na podstawie biletów jednorazowych):
- dzieci w wieku do 4 lat;
- funkcjonariusze Straży Granicznej, Policji, służb celnych, żołnierze Żandarmerii Wojskowej w czasie wykonywania czynności służbowych.
Ulga 95%
Przeznaczona jest dla przewodnika lub opiekuna, który towarzyszy w podróży osobie niewidomej albo osobie niezdolnej do samodzielnej egzystencji (na podstawie biletów jednorazowych).
Ulga 93%
Przysługuje w pociągach osobowych. Mogą z niej skorzystać osoby niewidome uznane za niezdolne do samodzielnej egzystencji (na podstawie biletów jednorazowych lub miesięcznych imiennych).
Ulga 78%
Mogą z niej skorzystać:
- dzieci i młodzież dotknięte inwalidztwem lub niepełnosprawne do ukończenia 24. roku życia oraz studenci dotknięci inwalidztwem lub niepełnosprawni do ukończenia 26. roku życia (na podstawie biletów jednorazowych lub miesięcznych imiennych);
- jedno z rodziców lub opiekun dzieci i młodzieży dotkniętych inwalidztwem lub niepełnosprawnych (na podstawie biletów jednorazowych).
Z tej ulgi można korzystać wyłącznie na przejazd z miejsca zamieszkania lub miejsca pobytu do przedszkola, szkoły, szkoły wyższej, placówki opiekuńczo-wychowawczej, placówki oświatowo-wychowawczej, specjalnego ośrodka szkolno-wychowawczego, specjalnego ośrodka wychowawczego, ośrodka umożliwiającego dzieciom i młodzieży spełnianie obowiązku szkolnego i obowiązku nauki, ośrodka rehabilitacyjno-wychowawczego, domu pomocy społecznej, ośrodka wsparcia, zakładu opieki zdrowotnej, poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej, a także na turnus rehabilitacyjny i z powrotem.
Z tą ulgą kupią bilet jednorazowy również:
- żołnierze odbywający niezawodową służbę wojskową, z wyjątkiem służby okresowej i nadterminowej oraz osoby spełniające obowiązek tej służby w formach równorzędnych;
- cywilne niewidome ofiary działań wojennych uznane za osoby niezdolne do samodzielnej egzystencji (tylko w pociągach osobowych i pospiesznych).
Ulga 51%
Obowiązuje w pociągach osobowych, pospiesznych i ekspresowych, dotyczy biletów jednorazowych. Mogą z niej skorzystać:
- studenci do ukończenia 26. roku życia (absolwentom studiów pierwszego stopnia prawo to przysługuje do 31 października roku, w którym ukończyli te studia);
- studenci studiujący za granicą;
- słuchacze kolegiów nauczycielskich i nauczycielskich kolegiów języków obcych oraz kolegiów pracowników służb społecznych;
- doktoranci do ukończenia 35. roku życia.
W pociągach osobowych i pospiesznych ulga 51% obowiązuje na podstawie imiennych biletów miesięcznych. Mogą z niej skorzystać:
- studenci do ukończenia 26. roku życia (absolwentom studiów pierwszego stopnia prawo to przysługuje do 31 października roku, w którym ukończyli te studia);
- studenci studiujący za granicą;
- słuchacze kolegiów nauczycielskich i nauczycielskich kolegiów języków obcych oraz kolegiów pracowników służb społecznych;
- doktoranci do ukończenia 35. roku życia.
W pociągach innych niż osobowe do tej ulgi uprawnione są osoby niewidome uznane za niezdolne do samodzielnej egzystencji.
Ulga 49%
W pociągach osobowych i pospiesznych mają do niej prawo rodzice lub małżonkowie rodziców posiadający Kartę Dużej Rodziny (na podstawie biletów miesięcznych imiennych).
W pociągach osobowych z tej ulgi mogą skorzystać:
- osoby niezdolne do samodzielnej egzystencji, z wyjątkiem osób niewidomych (na podstawie biletów jednorazowych);
- dzieci i młodzież w okresie od rozpoczęcia odbywania obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego do ukończenia szkoły podstawowej lub ponadpodstawowej (publicznej lub niepublicznej o uprawnieniach szkoły publicznej), nie dłużej niż do ukończenia 24. roku życia (na podstawie imiennych biletów miesięcznych).
Ulga 37%
W pociągach innych niż osobowe mają do niej prawo osoby niezdolne do samodzielnej egzystencji z wyjątkiem osób niewidomych (na podstawie biletów jednorazowych).
Na podstawie biletów jednorazowych lub miesięcznych imiennych mogą z niej korzystać osoby niewidome, jeśli nie są uznane za osoby niezdolne do samodzielnej egzystencji.
W pociągach osobowych, pospiesznych i ekspresowych ulga przeznaczona jest na zakup biletów jednorazowych dla:
- dzieci w wieku powyżej 4 lat, do rozpoczęcia odbywania obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego;
- dzieci i młodzieży od rozpoczęcia odbywania obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego do ukończenia szkoły podstawowej lub ponadpodstawowej (publicznej lub niepublicznej o uprawnieniach szkoły publicznej), nie dłużej niż do ukończenia 24. roku życia;
- posiadaczy ważnej Karty Polaka;
- rodziców lub małżonków rodziców posiadających Kartę Dużej Rodziny;
- dzieci i młodzieży (nie dłużej niż do ukończenia 18. roku życia) w okresie pobierania nauki języka polskiego, historii, geografii, kultury polskiej lub innych przedmiotów nauczanych w języku polskim w szkołach prowadzonych przez organizacje społeczne za granicą, szkołach funkcjonujących w systemach oświaty innych państw, sekcjach polskich funkcjonujących w szkołach działających w systemach oświaty innych państw, szkołach europejskich.
Do dwóch przejazdów w ciągu roku z ulgą 37% w pociągach osobowych, pospiesznych i ekspresowych mają prawo emeryci i renciści oraz ich współmałżonkowie, na których pobierane są zasiłki rodzinne.
Ulga 33%
Z tej ulgi przy przejazdach pociągami osobowymi (na podstawie biletów jednorazowych oraz miesięcznych imiennych) mogą skorzystać nauczyciele przedszkoli publicznych lub niepublicznych, nauczyciele szkół podstawowych i ponadpodstawowych (publicznych lub niepublicznych o uprawnieniach szkół publicznych), nauczyciele akademiccy oraz nauczyciele uczący języka polskiego, historii, geografii, kultury polskiej lub innych przedmiotów nauczanych w języku polskim w szkołach prowadzonych przez organizacje społeczne za granicą, szkołach funkcjonujących w systemach oświaty innych państw, sekcjach polskich w szkołach działających w systemach oświaty państw oraz szkołach europejskich.
Ulgi ustawowe a klasa 1
Zgodnie z przepisami ustawowymi, osoba uprawniona do ulgowego przejazdu w klasie 2 korzystająca z przejazdu w klasie 1 zobowiązana jest dopłacić różnicę między należnością za pełnopłatny przejazd w klasie 1 a należnością za pełnopłatny przejazd w klasie 2. Należy pamiętać, aby formalności z tym związane załatwić w kasie przed wyjazdem albo u konduktora niezwłocznie przed lub po wejściu do pociągu.
Ulgi handlowe
Ulgi handlowe przyznają przewoźnicy wybranym grupom pasażerów w ramach kształtowania własnej polityki taryfowej. Są to także ulgi dla podróżnych, którzy posiadają wykupione do nich uprawnienie (np. przez pracodawcę). Niektóre spółki oferują np. przewozowe zniżki dla osób do 26. roku życia (jeśli nie są uczniami lub studentami) albo seniorów powyżej 60 lub 65 lat (na podstawie dowolnego dokumentu tożsamości określającego wiek). Zazwyczaj ulgi handlowe nie łączą się ulgami z ustawowymi, chyba że przewoźnik wyraźnie przewidzi taką możliwość w ich warunkach (np. w regulaminie danej oferty).
Źródło: UTK
Fot. Sektorkolejowy