Nie da się ukryć, że pandemia koronawirusa ma duży wpływ na aktualną sytuację kolei w Europie. W ostatnich dniach ukazał się specjalny raport IRG-Rail na ten temat. Instytucja ta zrzesza niezależnych europejskich regulatorów rynku kolejowego, dlatego wyniki jej badań można uznać za wiarygodne. Według raportu średni spadek masy przewiezionej w przewozach towarowych wyniósł 7% w porównaniu ze stanem sprzed pandemii.
Nie ma kraju w Europie, w którym skutki tego zjawiska nie byłyby odczuwalne w 2020 r. Drugi kwartał minionego roku wiązał się z wprowadzeniem surowych obostrzeń w europejskich krajach, co zablokowało lub znacznie ograniczyło ruch kolejowy na wiele tygodni. Podobnie sytuacja wyglądała w Polsce, gdzie ogólne obostrzenia zaczęto znosić dopiero w okresie letnim. Wówczas na taki sam krok zdecydowało się jeszcze wiele innych państw w Europie. Niestety, po okresie letnim ograniczenia powróciły, co również odbiło się na wynikach transportu kolejowego pasażerskiego i towarowego. Zapraszamy do krótkiej analizy raportu z badania, w którym udział wzięło 26 państw.
Jak zmieniła się sytuacja w przewozach pasażerskich?
Wpływ na sytuację przewozów pasażerskich w dobie pandemii miały przede wszystkim krajowe regulacje. W niektórych państwach postawiono na odgórne zasady dla wszystkich regionów, a w innych zadecydowano o różnicowaniu ograniczeń w zależności od regionu. Tę drugą sytuację można było zaobserwować m.in. w Niemczech, Wielkiej Brytanii i we Włoszech.
Z badania wynika, że praca przewozowa z roku na rok zmalała blisko o 50%. W 2019 r. było to 419 mld pasażerokilometrów, a w 2020 r. liczba ta spadła do 217 mld pasażerokilometrów. Najmniejszy spadek odnotowano w Bułgarii (26% rok do roku), a najwyższy w Irlandii (65%).
Spadek w Polsce na rynku pasażerskim wyniósł z roku na rok 43% i było to porównywalne ze średnią europejską. Wynik ten jest nieznacznie od niej wyższy, jednak wciąż daleki od oczekiwań. Pod tym kątem pandemia wywołała wielkie spustoszenie na rynku regionalnych oraz międzynarodowych przewozów pasażerskich.
Jak wygląda sytuacja z przewozami towarowymi?
Oczywiście, przewozy towarowe nie były i nie mogły być objęte takimi samymi obostrzeniami, jak ruch pasażerski. W związku z tym wpływ pandemii na ten rynek jest relatywnie mniejszy. W niektórych krajach zauważono nawet wzrosty, np. w Grecji, Chorwacji, Portugalii i Bułgarii. Nawet w czasach pandemii przewoźnicy musieli zadbać o zapewnienie ciągłości dostaw, a drogą kolejową transportowane były również medykamenty i środki ochrony osobistej, dzięki którym mogła być prowadzona skuteczna walka z chorobą.
We wszystkich badanych krajach zanotowano w 2020 r. łączną pracę przewozową w wysokości 386,6 mld netto tonokilometrów. Był to więc zaledwie 7% spadek w porównaniu z 2019 r. Największe straty w tym zakresie odnotowano na Łotwie, co było m.in. konsekwencją ograniczenia transportu z Rosji i do Rosji, związanymi jednak bardziej z ograniczeniami geopolitycznymi niż pandemicznymi.
Sytuacja rynku towarowego w Polsce w czasach pandemii jest dość solidna, spadek na poziomie 7% jest odczuwalny, ale nie powinien budzić większego niepokoju. Pod tym względem idealnie wpisaliśmy się w europejskie trendy i średni wynik.
Tak wygląda dotychczasowy wpływ pandemii na sytuację kolei w Europie.
Autor tekstu: Łukasz Głębocki
Autor zdjęć: Jan Bury