Konferencja INFRASZYN 2025, która odbyła się w dniach 23–25 kwietnia w Zakopanem, była nie tylko spotkaniem branżowym, ale przede wszystkim przestrzenią realnej rozmowy o odpowiedzialnym projektowaniu infrastruktury kolejowej.
Szczególne miejsce w programie zajęła prelekcja przygotowana przez zespół ekspertów TINES – Magdalenę Bodzoń i Michała Rybackiego – zatytułowana: „Maty wibroizolacyjne w konstrukcjach nawierzchni torowych – zasadnicze charakterystyki wyrobu budowlanego a właściwości użytkowe”.
Współczesna infrastruktura kolejowa, wraz ze wzrostem prędkości, a tym samym zmiennymi warunkami eksploatacyjnymi, stawia przed inwestorami, projektantami i wykonawcami szereg wyzwań związanych z ograniczaniem oddziaływań dynamicznych, przenoszonych z nawierzchni torowej na podłoże oraz otoczenie. Jednym z kluczowych rozwiązań, stosowanych w celu redukcji drgań i hałasu, są maty wibroizolacyjne – specjalistyczne elementy wbudowywane w konstrukcję toru kolejowego.
Właściwości użytkowe mat wibroizolacyjnych zależą w dużej mierze od doboru odpowiednich surowców oraz sposobu ich przetworzenia. Kluczowe znaczenie ma struktura elastomerów poliuretanowych – ich budowa oraz kontrolowany i przemyślany proces polimeryzacji, który decyduje o ich sztywności statycznej i dynamicznej, odporności na zmęczenie eksploatacyjne oraz trwałości wymiarowej. Przykładem zaawansowanego rozwiązania są maty wibroizolacyjne TINES® Rubbermat, w których wykorzystano mieszankę granulatu SBR/EPDM oraz spoiwa poliuretanowego w precyzyjnie dobranych frakcjach i proporcjach.
Maty wibroizolacyjne mogą być klasyfikowane ze względu na różne kryteria klasyfikacji – np. ze względu na materiał, strukturę przekroju, technologię wykonania, sposób produkcji – najważniejszym i podstawowym jest jednak kryterium klasyfikacji ze względu na zakres zastosowania w różnych rodzajach konstrukcji dróg szynowych. Potwierdzona skuteczność zastosowanych rozwiązań zależy bowiem w dużej mierze od dobrania odpowiedniej metody i procedury badawczej, warunków badania i przyjęcia odpowiednich kryteriów oceny materiałów dla ich zamierzonego zastosowania.
Szczegółowe procedury badawcze, w wyczerpujący sposób opisane, zostały w Polskich Normach wprowadzających normy europejskie:
PN-EN 17282:2021-03 Kolejnictwo. Infrastruktura. Maty podpodsypkowe – która ma zastosowanie dla mat wibroizolacyjnych układanych w konstrukcji drogi szynowej pod podsypką tłuczniową.
PN-EN 17682:2023-05 Kolejnictwo. Infrastruktura. Element sprężysty w systemie masy odsprężynowanej – która ma zastosowanie do elementów sprężystych w systemie masy odsprężynowanej (REFS – resilient element for floating slab system).
Niniejsze dokumenty nie zawierają jednak wymagań dotyczących parametrów odpowiadających za funkcję elementów sprężystych w nawierzchni torowej. Określenie ich i wybór opcjonalnych testów należy do obowiązków nabywcy.
Wnioski płynące z praktyki projektowej oraz badań laboratoryjnych jednoznacznie wskazują, że skuteczna wibroizolacja nawierzchni szynowych wymaga zastosowania wyrobów o dobrze zdefiniowanych, znormalizowanych cechach materiałowych. Tylko takie wyroby powinny być przedmiotem opisu zamówienia, z uwzględnieniem wymagań funkcjonalnych oraz odniesień do aktualnych norm.
Przykładem wdrożenia takich rozwiązań jest m.in. projekt „Udrożnienie Łódzkiego Węzła Kolejowego (TEN-T)” czy „Budowa nowej linii kolejowej Podłęże – Szczyrzyc – Tymbark / Mszana Dolna oraz modernizacja istniejącej linii kolejowej nr 104 Chabówka – Nowy Sącz”, gdzie maty TINES® znalazły praktyczne zastosowanie.
Zobacz również: