Zima to czas szczególnych wyzwań dla kolei, a jednym z najpoważniejszych jest oszronienie i oblodzenie sieci trakcyjnej. Cienka warstwa szronu, jak również lodu utrudnia prawidłową współpracę nakładki węglowej pantografu z przewodem jezdnym, co powoduje ograniczenie prędkości i zakłócenia w zasilaniu pociągów. W trudnych warunkach pogodowych np. padający marznący deszcz może doprowadzić do unieruchomienia pociągu na szlaku i przerwy w ruchu. Gromadząca się duża warstwa lodu na przewodach jezdnych sieci trakcyjnej oraz odbierakach prądu na elektrycznych pojazdach trakcyjnych, w wielu przypadkach powodować może perturbacje w założonej realizacji rozkładu jazdy pociągów.
Zjawisko oblodzenia trudno całkowicie wyeliminować – powstaje przy gwałtownych zmianach temperatury, wysokiej wilgotności i specyficznych warunkach mikroklimatycznych. PLK SA konsekwentnie ogranicza jego skutki, wykorzystując technologie zapobiegawcze i sprawdzone procedury. Należy również wskazać, że w trudnych warunkach pogodowych, takich jak padający marznący deszcz, czas przywracania ruchu w branży kolejowej, drogowej czy lotniczej jest utrudniony.
Nowoczesne rozwiązania w walce z oblodzeniem sieci trakcyjnej – technologia w praktyce
Polskie Linie Kolejowe S.A. wprowadziły innowacyjne rozwiązanie, które znacząco usprawnia proces zabezpieczania sieci trakcyjnej przed oblodzeniem. W 2023 roku spółka dopuściła do stosowania urządzenie MZS wraz z technologią – mechaniczny system nanoszenia preparatu antyoblodzeniowego na przewody jezdne sieci trakcyjnej. Certyfikat dopuszczenia został opublikowany na stronie głównej PLK SA w sekcji „Kontrahenci”.
Urządzenie MZS wyróżnia się pełną automatyzacją pracy – samodzielnie wykrywa przewody jezdne i precyzyjnie aplikuje preparat. W sezonie zimowym 2024 roku technologia została wykorzystana i sprawdzona na liniach kolejowych: Łódź Kaliska – Łowicz (LK15), Łódź Widzew – Kutno (LK16) oraz Czachówek Południowy – Radom (LK8). Efekt? W ciągu zaledwie 12 godzin zabezpieczono ponad 260 km sieci, a na zabezpieczonych odcinkach przewodów jezdnych sieci trakcyjnej nie odnotowano problemów z oblodzeniem. Prace prowadzono przy wyłączonym napięciu w sieci trakcyjnej.
Kolejny krok – praca pod napięciem
Dążąc do zwiększenia skuteczności i mobilności, w sezonie zimowym 2025/2026 podjęto inicjatywę przystosowania urządzenia MZS do pracy pod napięciem 3 kV DC. Testy i konsultacje techniczne potwierdziły zasadność takiego rozwiązania – urządzenie może aplikować preparat bez konieczności wyłączania napięcia w sieci trakcyjnej.
Kluczowe parametry technologii:
- aplikacja preparatu przy wyłączonej sieci trakcyjnej
- prędkość robocza do 40 km/h
- zużycie środka: ok. 2 litry na torokilometr
- obsługa urządzenia drogą radiową przez jedną osobę z kabiny pojazdu
Zastosowana technologia jest obecnie jedną z najskuteczniejszych metod walki z oszronieniem i oblodzeniem sieci trakcyjnej. Jej główną zaletą jest automatyzacja procesu oraz możliwość pracy przy włączonym napięciu.
Efekty wdrożenia
Od listopada 2025 roku w pierwszej kolejności zabezpieczono obszary północnej Polski. Czas realizacji działań został kilkukrotnie skrócony, a wdrożenie technologii pozwoliło uniknąć około 90 wyłączeń napięcia w sieci trakcyjnej, co wcześniej było konieczne i wiązało się z przygotowaniem strefy pracy. Dzięki temu możliwe jest szybkie reagowanie na alerty IMGW o nadchodzących trudnych warunkach pogodowych.
Procedury i szybkie reagowanie
Gdy warunki pogodowe powodują oblodzenie sieci trakcyjnej, wprowadzone są:
- jazdy patrolowe oraz tzw. przecieranie sieci
- zachowanie gotowości do pracy w usuwaniu skutków oblodzenia 66 pociągów sieciowych
- monitoring przejezdności linii i warunków pogodowych w wybranych punktach sieci
- decyzje operacyjne pozwalające utrzymać zasilanie i płynność ruchu
Dzięki nowoczesnym rozwiązaniom i codziennej pracy służb technicznych Polskie Linie Kolejowe skutecznie ograniczają wpływ oblodzenia na funkcjonowanie sieci trakcyjnej. Wdrożona technologia i urządzenie MZS to przykład, jak polska innowacja połączona z praktyką eksploatacyjną wzmacnia bezpieczeństwo i niezawodność infrastruktury kolejowej. Odpowiednie przygotowanie infrastruktury sieciowej sprawia, że pasażerowie mogą podróżować bezpiecznie i punktualnie, niezależnie od warunków pogodowych.
Źródło: PLK
Fot. PLK
Zobacz również: