Ponad połowa linii kolejowych Europy* mieści się w tylko 5 krajach. Wśród nich jest Polska, w której znajduje się 8,3% europejskiej sieci kolejowej. Wielką kolejową piątkę uzupełniają Niemcy, Francja, Włochy i Wielka Brytania.
W 2022 r. infrastruktura kolejowa w Europie miała długość prawie 233,4 tys. km. W porównaniu z 2021 r. to nieznaczny spadek – o 484,5 km (-0,2%).
Kolejowi liderzy
Ponad 50% całkowitej długości linii przypada na 5 krajów (Niemcy, Francja, Polska, Włochy i Wielka Brytania). Najdłuższą sieć kolejową w Europie (prawie 39,2 tys. km w 2022 r.) eksploatują Niemcy. Udział sieci tego kraju stanowi 16,8% w analizowanej grupie 31 krajów. Użytkowane przez Francję linie kolejowe o długości 27,6 tys. km zajmują drugą pozycję pod względem długości w Europie z udziałem na poziomie 11,8%.
W Polsce sieć kolejowa miała w 2022 r. długość prawie 19,4 tys. km (wzrost o 68 km wobec 2021 r.). Zajmuje trzecie miejsce pod względem długości w Europie i stanowi 8,3% długości wszystkich linii kolejowych na naszym kontynencie. Luksemburg, jedno z najmniejszych państw w Europie, eksploatuje sieć kolejową, która jest najkrótsza – ma długość niespełna 271 km.
Elektryfikacja sieci
O ile w przypadku łącznej długości linii kolejowych mamy do czynienia z tendencją spadkową, to długość zelektryfikowanych linii zwiększyła się w zestawieniu rok do roku. Wzrósł również ich udział w ogóle eksploatowanych linii kolejowych w Europie. W 2022 r. w 31 krajach eksploatowanych było łącznie ponad 131,2 tys. km zelektryfikowanych tras (więcej o 763 km niż w 2021 r.). Udziałtych liniiw ogólnej długości liniikolejowych w Europie to 56,2% w 2022 r. wobec 55,8% w 2021 r.
W pełni zelektryfikowaną siecią kolejową dysponuje tylko Szwajcaria. W 2022 r. było tam użytkowanych ponad 5,3 tys. km linii kolejowych. W Szwajcarii sieć kolejowa została przekształcona w elektryczną na bardzo wczesnym etapie. O ile w 1913 r. zaledwie 7% linii o standardowym rozstawie szyn było zelektryfikowanych, to do 1939 r. ponad 93% szwajcarskiego sektora kolejowego było zasilane energią elektryczną.
W Luksemburgu sieć kolejowa jest zelektryfikowana w prawie 97% (263 km w 2022 r.). W przypadku Belgii jest to 88% (prawie 3,2 tys. km zelektryfikowanych linii w 2022 r.).
Polska pod względem długości zelektryfikowanych linii kolejowych (12,1 tys. km w 2022 r.) zajmuje 4. pozycję na tle 31 krajów. Nieznacznie dłuższą zelektryfikowaną infrastrukturą kolejową (13 tys. km) dysponują Włochy, gdzie taka sieć to prawie 71%. Francja posiada prawie 16,8 tys. km linii kolejowych zasilanych prądem (ich udział w sieci ogółem to 61%). Największą długość zelektryfikowanych linii kolejowych posiadają Niemcy (21,2 tys. km w 2022 r.). W przypadku tego kraju udział zelektryfikowanych linii w sieci ogółem przekraczał w 2022 r. wartość 54%. Z drugiej strony jedynym krajem, który nie posiada zelektryfikowanej trakcji, jest Kosowo.
Kolej w Europie jest pasażerska
Sieć kolejowa w Europie w większym zakresie wykorzystywana jest przez transport pasażerski niż towarowy. W 2022 r. średnia europejska intensywność użytkowania sieci przez pociągi pasażerskie wyniosła dziennie 44 pociągokilometry na 1 km linii (42 w 2021 r.). Najwyższe wartości tego parametru utrzymują się w Holandii (125 pociągokilometrów w 2022 r. i 136 w 2021 r.), Szwajcarii (107 pociągokilometrów w 2022 r. i 106 w 2021 r.) i Danii (99 pociągokilometrów w 2022 r. i 2021 r.). W przypadku Polski wartość ta wyniosła 26 pociągokilometrów w 2022 r. i 25 pociągokilometrów w 2021 r.
W zakresie intensywności użytkowania sieci przez pociągi towarowe średnia europejska w 2022 r. to 10 pociągokilometrów dziennie na 1 km linii (podobna wartość w 2021 r.). Najwyższe wartości tego parametru odnotowano w Słowenii (26 w 2022 r. i 25 pociągokilometrów w 2021 r.). Słowenia jest jedynym krajem, w którym w 2022 r. stopień użytkowania sieci przez transport towarowy był nieznacznie większy niż przez transport pasażerski (25 pociągokilometrów dla pociągów pasażerskich).
W Austrii wartość użytkowania sieci przez pociągi towarowe wyniosła 25 pociągokilometrów w 2022 r. i w 2021 r., w Niemczech było to 19 pociągokilometrów w 2022 r. i w 2021 r. W Polsce intensywność użytkowania sieci przez pociągi towarowe to 12 pociągokilometrów w 2022 r. i w 2021 r.
Kolej dużych prędkości
W 2022 r. łączna długość linii dużych prędkości w 9 krajach, które je zadeklarowały (Hiszpania, Francja, Niemcy, Włochy, Belgia, Wielka Brytania, Holandia, Szwajcaria i Austria) wyniosła ponad 8,8 tys. km – to o prawie 162 km więcej (+1,9%) niż w 2021 r. Najwięcej, bo prawie 3,2 tys. km linii dużych prędkości, posiada Hiszpania i w zestawieniu rok do roku w tym kraju przybyło 97 km tych linii. Prawie 2,7 tys. km linii dużych prędkości posiada Francja. Niemcy użytkowały prawie 1,2 tys. km linii dużych prędkości, co w porównaniu do danych za 2021 r. oznacza o 59 km więcej. W zestawieniu rok do roku zwiększyła się o 5 km długość linii dużych prędkości użytkowanych w Austrii (do 230 km w 2022 r.).
*Dane w artykule pochodzą z Independent Regulators’ Group-Rail. IRG-Rail to organizacja zrzeszająca niezależne organy regulacyjne ds. kolei z 31 krajów europejskich, w tym z Austrii, Belgii, Bułgarii, Chorwacji, Czech, Danii, Estonii, Finlandii, Francji, Macedonii Północnej, Grecji, Hiszpanii, Holandii, Irlandii, Kosowa, Litwy, Luksemburga, Łotwy, Niemiec, Norwegii, Polski, Portugalii, Rumunii, Serbii, Słowacji, Słowenii, Szwajcarii, Szwecji, Węgier, Wielkiej Brytanii i Włoch. Dane dotyczące infrastruktury kolejowej w Europie pochodzą z opublikowanego w marcu 2024 r. przez IRG-Rail 12. raportu rynkowego w Europie. Dane w raporcie obejmują swoim zakresem rok 2022.
Źródło: UTK
Fot. JBCrew